INTRODUCTIE
Tijdens het lezen van het boek van Ap Dijksterhuis 'Het Slimme Onbewuste' bekroop me regelmatig een onaangenaam gevoel. Ik heb daar al eerder een artikeltje aan gewijd ('Dubieuze Descarteskritiek door Ap Dijksterhuis'). In zijn blik op het evolutiegeloof - dat door sommigen nog altijd de 'evolutieleer' wordt genoemd - zie ik genoeg aanleiding om eens wat extra aandacht te besteden aan dit uitermate materialistische perspectief.

CONSERVATIEF MATERIALISTISCH PERSPECTIEF
In het bovengenoemde boek begint hij hoofdstuk 7 met het nog even duidelijk uiteenzetten van de stand van zaken in de wetenschappelijke wereld met betrekking tot de evolutietheorie. Zoals je mag verwachten van een materialistische psycholoog wordt nog eens benadrukt dat de hele wereld niets anders is dan het resultaat van een opeenstapeling van toevalligheden en dat er geen enkele bedoeling achter zit, behalve dan misschien het doorgeven van genen. 

"Het eerste misverstand heeft te maken met het idee dat er een weloverwogen 'plan' achter de menselijke evolutie zit.

Ik bedoel hier niet mee dat vrij veel mensen geloven dat we door God zijn ontworpen (samen met andere dieren en planten, binnen een week!). 

Vanuit wetenschappelijk perspectief is zo'n idee ridicuul. Maar zelfs los van zulke religieuze dwaalsporen..." (p.160)

Er zijn een aantal zaken aan dit inmiddels vrij conservatieve perspectief waar ik graag wat kanttekeningen bij zou willen plaatsen vanuit de nieuwe wetenschap. Deze nieuwe wetenschap integreert op steeds meer terreinen de concepten vanuit de kwantumfysica. Een kernconcept van deze benadering is de interactie tussen het onstoffelijke bewustzijn en de materie. 

VELDTHEORIE EN BEWUSTZIJN
Zoals energie en materie via Einsteins E=MC2 in elkaar kunnen worden omgezet, zo wordt het steeds aannemelijker dat bewustzijn invloed kan uitoefenen op materie. De boeken 'Het Veld' en 'Het Intentie-experiment' van McTaggart puilen uit met wetenschappelijke onderzoeken die deze nieuwe wetenschap ondersteunen.

Het idee wint aan kracht dat een van de meest ongrijpbare zaken in de wetenschap, namelijk de gedachte, een cruciale rol speelt in onze wereld. Als wij kunnen scheppen door gedachten in materie om te zetten, waarom zou een dergelijk principe ook niet op een ruimer niveau ook werkzaam zijn? Als wij invloed kunnen uitoefenen op het laten ontstaan van allerlei bacterie-koloniën en andere vormen van leven, is het dan zo'n onwerkelijk idee om te overwegen dat ook wij het gevolg zouden kunnen zijn van een ruimere vorm van bewustzijn met een soortgelijk scheppend vermogen?

Ap Dijksterhuis benadrukt de nogal simplistische polaire visie die stelt dat je óf de zinloze, zielloze 'wetenschappelijke' evolutietheorie omarmt of de 'in-7-zaken-schiep-god-de-wereld'-visie. Met z'n beperkte kijk op de mogelijkheden wordt iedereen die aan de evolutietheorie twijfelt meteen neergezet als een persoon die een 'religieus dwaalspoor' volgt. Dat is natuurlijk een weinig inspirerende bron om andere onderzoekswegen te gaan bewandelen.

Gelukkig biedt de kwantumfysica en de nieuwe wetenschap vele aanknopingspunten om wel degelijk te veronderstellen dat bewustzijn een sturend effect kan hebben. Wellicht is de wereld om ons heen niet alleen maar het gevolg van puur toeval, maar zijn er ook bepaalde bewustzijnsprocessen actief op een niveau dat we nu nog moeilijk kunnen vatten. Als wijzelf creatief iets kunnen scheppen uit het niets, waarom zou dat principe ook niet een grotere geldigheid hebben?

Illustratie afkomstig van Grape Genome